Czy można posługiwać się prawem niczym pałką?

W miniony piątek, ostatniego dnia stycznia na wokandzie Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia stanęła sprawa Anny, Agnieszki, Marka, Beaty Geppert, Leokadii Jung i Tadeusza Jakrzewskiego obwinionych o tamowanie ruchu na ulicy Wiejskiej podczas protestów w obronie sądów w lipcu 2017 r., tj. o wykroczenie z art. 90 kw

Było to ponowne rozpatrzenie sprawy. Przypomnę, że w marcu 2018 roku sędzia Łukasz Biliński umorzył postępowanie uznając oskarżenie za bezzasadne. Z inicjatywy oskarżyciela – policji odbyła się rozprawa apelacyjna. W II instancji sędzia Mariusz Iwaszko skierował sprawę do powtórnego rozpatrzenia w sądzie rejonowym.

Piątkowej rozprawie przewodniczyła sędzia Małgorzata Drewin, obwinionych reprezentował adwkat Jarosław Kaczyński, natomiast oskarżyciel publiczny tradycyjnie się nie stawił. Obecni byli obserwatorzy z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka oraz ObyPomocy (Obywatele RP). Stawiło się również czterech spośród sześciu świadków oskarżenia (powołanych przez policję) – strażników marszałkowskich.

Na pytania dotyczące wydarzeń z nocy z 14 na 15 lipca 2017 roku strażnicy marszałkowscy zgodnie odpowiadali, że nie pamiętają – ani tego, czy Sejm był już odgrodzony barierkami, ani czy ruch na ulicy Wiejskiej był wtedy zamknięty. Twierdzili też, że nie rozpoznają obwinionych.  Po odczytaniu przez wysoki sąd zeznań świadków spisanych po wydarzeniach, przypomnieli sobie, że pełniąc służbę na terenie Sejmu zatrzymywali i wynosili osoby protestujące przed Sejmem, które przeskakiwały przez barierki i rozwijały na trawniku przed Sejmem transparenty. Pamiętali, że jedna z tych osób miała krótkie spodenki i kapelusz, a druga – brodę. Świadkowie zeznali, że pouczali te osoby, że przebywanie na terenie należącym do Sejmu jest nielegalne. Na pytanie o powód takich działań, jeden ze świadków stwierdził, że obowiązkiem strażników marszałkowskich jest zapobieganie wszelkim zagrożeniom ze strony obywateli. Spytany – czy w ciągu 12 lat pracy w straży marszałkowskiej spotkał się z przypadkiem zagrożenia ze strony wchodzących na teren Sejmu ludzi, stwierdził, że nie, ale jego obowiązkiem jest być czujnym. Kolejną rzeczą jaka świadkowie sobie przypomnieli były stojące przed Sejmem barierki – skoro wynoszone przez nich osoby przeskakiwały przez barierki, aby wejść na trawnik przed Sejmem, to barierki musiały tam być. Panowie przypomnieli sobie również, że tamtej nocy nie wyjeżdżał z Sejmu na ulicę Wiejską żaden samochód, więc ruchu na drodze wyjazdowej z Sejmu nie było.

Obwinieni wnieśli o uniewinnienie oraz wyrazili głęboki niepokój z powodu stosowania przez policję działań będących de facto nękaniem obywateli protestujących przeciwko łamaniu prawa. Obrońca obwinionych adw. Jarosław Kaczyński, w  mowie końcowej zwrócił uwagę na fakt, że policja skierowała wnioski o ukaranie niewłaściwych osób. Świadkowie powołani przez oskarżyciela odnosili się do osób przechodzących przez barierki na teren Sejmu, natomiast obwinieni – zdaniem oskarżającej ich policji – tamowali ruch na ulicy Wiejskiej, a nie na trawniku przed Sejmem. Obwinieni byli uczestnikami pokojowego zgromadzenia w obronie praworządności, które nie zostało przez policje prawidłowo, a przez to skutecznie, rozwiązane. Obwinieni nastąpili na odcisk „władzy”, która w odwecie stosuje wobec nich metody represyjne, mające wywołać „efekt mrożący” aby ich zniechęcić do działań w obronie praworządności.

Po przerwie sędzia Małgorzata Drewin wydała w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej wyrok uniewinniający.

W uzasadnieniu wyroku sędzia stwierdziła między innymi, że obwinieni o tamowanie ruchu nie mogli tamować czegoś, czego nie było. Przywołała przy tym wypowiedź Leokadii Jung, która pytana czy tamtej nocy po ulicy Wiejskiej odbywał się ruch, odpowiedziała: „Wysoki sądzie, gdyby tam odbywał się ruch, to ja bym przecież nie szła po ulicy pod koła jadących samochodów, tylko stanęłabym na chodniku i stamtąd wykrzykiwała nasze hasła”.

„A nawet gdyby na ulicy Wiejskiej odbywał się ruch i obywatele wyrażający swoją niezgodę na łamanie prawa tamowali ten ruch, to w przypadku takiej kolizji praw: prawa pojazdów do przemieszczania się po ulicy bez przeszkód oraz prawa do wolności i swobody wypowiedzi – prawo do wolności i godności trzeba postawić ponad innymi prawami.”

Sędzia Małgorzata Drewin odwoływała się do definicji prawa w ujęciu Tomasza z Akwinu, do Konstytucji RP, przywoływała przykłady instrumentalnego wykorzystania prawa – „posługiwania się przez władzę prawem niczym pałką”, prowadzącego do największych zbrodni. Sędzia nawiązała do niedawno obchodzonej rocznicy wyzwolenia obozu w Oświęcimiu. Skonstatowała, że Auschwitz zaczęło się od pojedynczych przypadków deptania ludzkiej wolności i godności.

Pełne uzasadnienie wyroku było bardzo poruszające, dlatego postaramy się opublikować jego fragmenty za kilka dni.

Mariusz Redlicki

Zdj. autora