Przywołali pamięć o getcie przemyskim
Musieliśmy dodrukować ulotki, bo nam zabrakło. Zainteresowanie było takie, że ludzie stali i czekali na nowe! Anna Grad-Mizgała opowiada, jak w 75. rocznicę powstania w getcie warszawskim zorganizowali pikietę edukacyjną na Kamiennym Moście w Przemyślu
– W marcu przyszedł mi i mojej koleżance Ani do głowy pomysł, żeby mieszkańcom Przemyśla przypomnieć, iż 19 kwietnia przypada 75. rocznica powstania w getcie warszawskim, a przy okazji przywołać pamięć o getcie przemyskim. Właśnie trwało potężne zamieszanie wokół ustawy o IPN, obrzydliwe słowa padające z ust niektórych osób publicznych o „parchach” itp. zmobilizowały nas do działania. Ania z innymi koleżankami przygotowała transparenty, ułożyła treść wspomnieniowej ulotki. Znalazłyśmy zdjęcia z czasów wojny przedstawiające getto w Przemyślu i przemyskich Żydów. Przygotowałyśmy teksty ze wspomnieniami przemyślan, którzy przetrwali Holokaust. Wydrukowałyśmy 300 ulotek i poinformowałyśmy miejscowe media o planowanym happeningu.
W czwartek 19 kwietnia z grupą koleżanek i kolegów stanęliśmy w Przemyślu na Kamiennym Moście, w miejscu gdzie w czasie wojny była brama wejściowa do getta. Przy dźwiękach tradycyjnej żydowskiej muzyki zaczęliśmy rozdawać ulotki przechodniom. Reakcje były fantastyczne! Ludzie bardzo chętnie brali od nas materiały, zatrzymywali się przy wystawie, wdawali w dyskusje. Starsze osoby wspominały czasy wojny i swoich żydowskich sąsiadów. Jedna z pań zatrzymała się koło nas i pytała, jaką partię reprezentujemy. Kiedy usłyszała, że jesteśmy mieszkańcami Przemyśla, którzy chcą przypomnieć unicestwioną społeczności żydowską naszego miasta, ze łzami w oczach poprosiła o zgodę na zrobienie nam zdjęć. Zapowiedziała, że kiedy wróci do Nowego Jorku, to wszystkim będzie pokazywać i mówić, co zobaczyła w Przemyślu.
Musieliśmy dodrukować ulotki, bo nam zabrakło. Zainteresowanie było takie, że ludzie stali i czekali na nowe! Zetknęłyśmy się tylko z jednym nieprzyjemnym komentarzem.
Przez cały happening czytaliśmy wspomnienia o powstaniu w getcie warszawskim oraz historie z getta przemyskiego. Historie straszne i przejmujące, wspomnienia ocalonych i tych, co pomagali. Z ponad 17.000 przemyskich Żydów wojnę przeżyło niespełna 500. Pięcioro przemyślan otrzymało tytuł Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata, ponad 500 przemyślan straciło życie za to, że pomagali swoim sąsiadom.
W wyniku II wojny światowej Przemyśl – miasto trzech kultur: polskiej, żydowskiej i ukraińskiej – przestało istnieć. Holokaust i późniejsza akcja Wisła zmieniła całkowicie jego charakter.
Anna Grad-Mizgała
fot. Łukasz Solski, Nowiny24
