5. Przywództwo i jedność demokratów

Wydaje się dziś prawdopodobne, że najbliższe wybory odbędą się w Polsce w terminie znacznie bliższym niż rok 2023. Możliwe jest również, że spadające poparcie dla obecnie rządzących umożliwi upadek ich władzy również wtedy, kiedy istniejące dziś partie opozycji wystawią własne listy osobno – inaczej niż to się stało w wyborach roku 2019, kiedy na opozycję oddano więcej głosów niż na rządzącą Zjednoczoną Prawicę, a mimo to zdołała ona utrzymać samodzielną większość w Sejmie. Jest to jednak nadal założenie niezwykle ryzykowne. Również wiele innych względów każe dziś szukać formuły umożliwiającej zwycięstwo demokracji i zapewnienie jej zwolennikom większości nie zwykłej, ale konstytucyjnej – bo stojące przed Polską wyzwania wymagają szczególnie silnego mandatu społecznego. Uważamy to zadanie za w pełni możliwe i postulujemy od dawna.

Domagamy się wspólnej listy demokratów w tych i każdych wyborach, w których stawką jest demokracja, a droga do niej wiedzie poprzez zwycięstwo w plebiscycie przeciw jej otwartym, zdeterminowanym i zjednoczonym wrogom.

Dzisiejsza wojna o aborcję z całą ostrością ujawnia wiele polskich problemów, znacznie wykraczających poza samą tę fundamentalnie przecież ważną sprawę.  W każdej ze spraw poważnych – czy one dotyczą zasadniczych kwestii praw człowieka, zakresu pomocy socjalnej państwa, czy też zagadnień ustrojowych jak pełny trójpodział władzy obejmujący również nieistniejącą w Polsce kontrolę rządu przez parlament – dyskusja pomiędzy politykami demokratycznej opozycji musi być sporem, o ile nie konfliktem, jeśli ma być uczciwa i szczera. A taka być musi koniecznie, jeśli cokolwiek chcemy wygrać – bo właśnie wiarygodność jest podstawowym i decydującym deficytem polskiej polityki.

Oznacza to, że skuteczny program wyborczy nie może polegać na pakietach przygotowanych projektów ustaw i zwykłych w takich sytuacjach obietnicach. Stawką w wyborach nie może być i nie będzie wybór najpopularniejszej partyjnej polityki. Stawką jest przetrwanie i wiarygodność demokracji. Wszystkie badania pokazują zresztą bez wyjątku, że choć ogromna większość obywatelek i obywateli troszczy się bardziej o stan ochrony zdrowia i bezpieczeństwo własnych emerytur niż o demokrację i praworządność, to jednak równocześnie większość z nas nie wierzy w żadnym stopniu, by zmiana politycznej władzy mogła cokolwiek realnie zmienić w tych sprawach. Polityka jest przede wszystkim niewiarygodna. Zająć trzeba się więc najpierw naprawą ustroju Rzeczypospolitej, czyniąc z jej instytucji własność obywateli i narzędzie podejmowania przez nich decyzji. W kwestii aborcji i w każdej innej ważnej sprawie politycy konserwatywni i progresywni mogą mówić jednym głosem wyłącznie wtedy, kiedy mowa będzie o parlamentarnym sposobie rozstrzygania sporów z decydującym głosem obywateli. Przyszła Rzeczpospolita musi być państwem, w którym obywatele nie boją się wyniku wyborów i nowej większości przemocą narzucającej im rozwiązania decydujące o ich życiu.

Wspólną listę opozycji da się wyłonić wiarygodnie nie w gabinetach partyjnych bossów, za zamkniętymi drzwiami w koalicyjnych negocjacjach i targach o podział biorących miejsc. Da się to zrobić głosami obywateli. W otwartych, międzypartyjnych i międzyśrodowiskowych prawyborach z głosami oddawanymi na listy poszczególnych partii i środowisk tak, jak to się dzieje w wyborach zwykłych. Kandydaci bardzo różnych opcji znajdą się na jednej liście nie w wyniku ideowych kompromisów i kuluarowych ustaleń, ale konkurując między sobą o poparcie dla własnych, jawnie deklarowanych programów. Wtedy i tylko wtedy tym, co połączy demokratów będzie sama idea demokratycznej Rzeczypospolitej, w której władza naprawdę należy do Narodu, jak to obiecuje Konstytucja i której to obietnicy polskie państwo nie zdołało dotąd wypełnić.

Domagamy się prawyborów, które wyłonią dysponujące mandatem zaufania polityczne przywództwo demokratów. Jego brak odczuwamy dotkliwie. Potrzebne jest ono nie tylko w wyborach, ale również wtedy, kiedy trzeba podejmować decyzje w codziennej walce o demokrację, prawa człowieka i praworządność.

Obywatele RP zapowiadają, że zrobią wszystko dla realizacji tego postulatu. W przypadku, gdy zostanie on zignorowany przez partie polityczne, jak to się działo zawsze we wszystkich przegranych przez nie wyborach ostatniego maratonu wyborczego, Obywatele RP są zdecydowani wystawić własne listy – nie po to jednak, by dzielić głosy tym bardziej, ale przeciwnie: by móc wyzwać partie do prawyborczej konkurencji, wywierając tym razem realną presję, a nie tylko apelując do nich, jak to czyniliśmy dotychczas.

Już dziś apelujemy do wszystkich, którzy zamierzają ubiegać się o mandat w wyborach, a którzy wspierają wizję obywatelskiej Rzeczypospolitej, podzielając krytykę dotychczasowej partyjnej polityki, by rozważyli przystąpienie do list, które będziemy tworzyć, zamiast ubiegania się o miejsca na listach partyjnych. Apelujemy również do zaprzyjaźnionych ruchów obywatelskich, ludzi mediów i środowisk opiniotwórczych o poparcie tej inicjatywy. Wiemy dobrze, że ją rozumiecie. Nie zostawiajcie nas samych w walce z arogancją partyjnych aparatów. Znamy ją wszyscy dobrze. Przestańmy jej ulegać w obliczu wspólnego wroga. Mamy dowody nieskuteczności tej strategii. Stawka jest zbyt wielka. Żarty skończyły się naprawdę.

Paweł Kasprzak